اختلال اضطراب اجتماعی
وقتی نگاه دیگران، زلزله‌ای درونت می‌سازد
۱. علائم اختلال اضطراب اجتماعی
اضطراب اجتماعی نوعی ترس شدید و مداوم از قضاوت یا توجه دیگران در موقعیت‌های اجتماعی است. این ترس ممکن است باعث شود فرد از صحبت کردن در جمع، غذا خوردن در جمع، ارائه دادن، یا حتی ورود به محیط‌های جدید پرهیز کند.
نشانه‌های رایج:
ترس از خجالت‌زدگی یا مورد قضاوت قرار گرفتن
نگرانی شدید قبل از حضور در موقعیت اجتماعی
سرخ شدن، تعریق، لرزش یا تپش قلب در جمع
خشکی گلو یا صدا، گرفتگی ذهن، فراموشی در موقعیت اجتماعی
اجتناب از تعاملات اجتماعی حتی در جمع‌های کوچک
احساس بی‌ارزشی یا ناتوانی در ارتباط با دیگران
این ترس‌ها معمولاً بیش از حد واقعی موقعیت هستند و عملکرد تحصیلی، شغلی یا روابط بین‌فردی را مختل می‌کنند.
۲. نشانه‌شناسی در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ایرانی، اضطراب اجتماعی گاهی به اشتباه با «کم‌رویی» یا «احترام» تفسیر می‌شود، به‌ویژه در دختران. عباراتی مثل «بچه‌ام خیلی باحیاست»، «آب نمی‌ریزه»، یا «از کوچیکی همین‌جوری بود» نشانه‌هایی هستند که ممکن است به اضطراب اجتماعی اشاره داشته باشند اما نادیده گرفته شوند. همچنین ترس از «آبروریزی» یا «زبان‌زد شدن» در خانواده‌ها باعث می‌شود نوجوانان فشار مضاعفی برای کامل بودن در جمع احساس کنند.
۳. چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر اضطراب باعث اجتناب از موقعیت‌های مهم (مثل کلاس درس، مهمانی، مصاحبه شغلی) شده یا زندگی اجتماعی شما را محدود کرده، وقتشه با یک روانشناس صحبت کنید. وقتی اعتماد به نفس به شدت کاهش پیدا کرده یا علائم جسمی آزاردهنده قبل از موقعیت‌های اجتماعی تجربه می‌کنی، مراجعه به موقع می‌تونه روند اختلال رو متوقف کنه.
۴. روش‌های درمان اضطراب اجتماعی
روان‌درمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): به چالش کشیدن افکار منفی درباره خود و دیگران، و تمرین مهارت‌های ارتباطی.
آموزش مهارت‌های اجتماعی: یادگیری تدریجی تعامل مؤثر در جمع.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): پذیرش احساسات و پیشروی در مسیر ارزش‌های فردی.
ایکسپوزر یا مواجهه تدریجی: قرارگیری کنترل‌شده در موقعیت‌های ترسناک برای کاهش حساسیت.
درمان‌های نوین روانشناسی:
نوروفیدبک: برای کاهش بیش‌فعالی در نواحی مغزی مرتبط با واکنش‌های اضطرابی.
tDCS: تحریک مستقیم مغز برای کاهش شدت ترس‌های اجتماعی.
درمان واقعیت مجازی: شبیه‌سازی محیط‌های اجتماعی برای تمرین بدون خطر.
دارو درمانی:
در برخی موارد متوسط تا شدید، دارودرمانی می‌تواند همراه با روان‌درمانی، علائم را کاهش دهد و به فرد کمک کند با موقعیت‌های اجتماعی بهتر کنار بیاید.