بیش‌فعالی در بزرگسالی
وقتی ذهن از تو جلو می‌دود
۱. علائم بیش‌فعالی/نقص توجه در بزرگسالان (ADHD)
بر خلاف تصور رایج، اختلال ADHD فقط مخصوص کودکان نیست. بسیاری از بزرگسالان نیز با این اختلال زندگی می‌کنند، بی‌آنکه تشخیص داده شده باشند. علائم ممکن است با افزایش سن تغییر شکل دهند، اما همچنان عملکرد فرد را در زمینه‌های شغلی، تحصیلی و روابط بین‌فردی تحت تأثیر قرار می‌دهند.
شایع‌ترین علائم در بزرگسالان:
حواس‌پرتی و فراموش‌کاری در انجام کارهای روزمره
دشواری در تمرکز روی یک کار یا صحبت
ناتوانی در مدیریت زمان و برنامه‌ریزی
انجام ناتمام پروژه‌ها یا تغییر سریع علاقه‌ها
بی‌قراری درونی، بی‌تحملی نسبت به انتظار
پرحرفی یا قطع کردن صحبت دیگران
تکانش‌گری (تصمیم‌های ناگهانی و بدون فکر)
احساس فرسودگی ذهنی، آشفتگی و نارضایتی دائمی
۲. نشانه‌شناسی در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ایرانی، ADHD بزرگسالی اغلب اشتباه با ویژگی‌هایی مثل «عجول بودن»، «بی‌حوصله بودن»، یا «هنرمند و بی‌نظم بودن» تفسیر می‌شود. همچنین، زنان بزرگسال دارای ADHD ممکن است فقط به‌عنوان «فراموش‌کار»، «پراکنده‌ذهن» یا «عصبی» شناخته شوند، بدون اینکه کسی متوجه ریشه‌ی اختلال شود. بسیاری از این افراد سال‌ها با اضطراب، افسردگی یا ناکامی شغلی دست و پنجه نرم می‌کنند، بی‌آنکه تشخیص دقیقی دریافت کرده باشند.
۳. چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر حس می‌کنی تمرکز، برنامه‌ریزی، یا کنترل تکانه‌ها برایت دشوار شده، یا در انجام کارهای ساده روزمره دائماً دچار مشکل می‌شی و این باعث افت عملکرد یا آسیب به روابطت شده، مراجعه به روانشناس می‌تونه مسیر جدیدی برای شناخت خودت باز کنه. ADHD در بزرگسالی قابل تشخیص و درمان‌پذیر هست و با مداخله درست می‌تونی کیفیت زندگی‌ت رو ارتقا بدی.
۴. روش‌های درمان ADHD در بزرگسالی
روان‌درمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): برای اصلاح الگوهای منفی فکری و ایجاد ساختار در زندگی روزمره
آموزش مهارت‌های اجرایی: کمک به تقویت تمرکز، حافظه کاری، مدیریت زمان و سازماندهی
کوچینگ ADHD: رویکردی تخصصی برای حمایت و راهبری فرد در اهداف شخصی و حرفه‌ای
درمان‌های خانوادگی یا زوج‌درمانی: برای کاهش تعارض‌های ناشی از علائم ADHD
درمان‌های نوین روانشناسی:
نوروفیدبک: برای تنظیم امواج مغزی مرتبط با توجه و تمرکز
tDCS: تحریک مغزی با جریان مستقیم برای افزایش تمرکز و کاهش تکانش‌گری
مدیتیشن و ذهن‌آگاهی (Mindfulness): برای مدیریت افکار شتاب‌زده و افزایش حضور ذهن
روش دارودرمانی:
در صورت شدت اختلال و اثربخش نبودن مداخلات روان‌شناختی، دارودرمانی می‌تواند همراه با روان‌درمانی تجویز شود.