اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
وقتی ذهن، همیشه نگران است.
۱. علائم اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطراب فراگیر یا GAD با نگرانی‌های مداوم، بیش‌ازحد و کنترل‌نشده نسبت به مسائل روزمره شناخته می‌شود. فرد مبتلا ممکن است نگران سلامت، آینده، خانواده، مسائل مالی یا حتی چیزهای جزئی باشد، بدون اینکه دلیل خاص یا واقعی پشت این نگرانی‌ها باشد.
علائم رایج عبارتند از:
نگرانی بیش از حد در اکثر روزها به مدت ۶ ماه یا بیشتر
بی‌قراری یا احساس "لبه پرتگاه بودن"
خستگی سریع و کمبود انرژی
دشواری در تمرکز یا خالی شدن ذهن
تحریک‌پذیری
تنش عضلانی (مخصوصاً در گردن، شانه‌ها، یا فک)
اختلال در خواب (مشکل در به‌خواب رفتن یا بیدار ماندن)
۲. نشانه‌شناسی در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ما، اضطراب فراگیر اغلب با عباراتی مثل «دائم فکر می‌کنه»، «خیلی دل‌نگرونه»، یا «زیادی وسواس داره» توصیف می‌شه. متأسفانه، بسیاری از نشانه‌های اضطراب با ویژگی‌های اخلاقی مثل دلسوز بودن یا آینده‌نگری اشتباه گرفته می‌شن. در خانواده‌های ایرانی، به‌ویژه در نقش‌های مادر یا دختر، این نوع اضطراب ممکنه نادیده گرفته بشه یا حتی تشویق بشه («تو زیادی حساسی»، «تو باید بیشتر حواست جمع باشه»).
۳. چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر نگرانی‌ها به‌قدری زیاد شدند که در کار، تحصیل، روابط یا خواب شما اختلال ایجاد کرده‌اند، یا اگر احساس می‌کنید نمی‌توانید افکارتان را کنترل کنید، وقت آن است که از کمک حرفه‌ای استفاده کنید. همچنین اگر علائمی مانند تپش قلب، مشکلات گوارشی، یا دردهای بدنی مداوم دارید که منشاء فیزیکی مشخصی ندارند، ممکن است منشأ آن‌ها اضطراب باشد.
۴. روش‌های درمان اختلال اضطراب فراگیر
روان‌درمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): مؤثرترین روش درمان GAD که به شناسایی افکار ناکارآمد و جایگزینی آن‌ها با افکار واقع‌گرایانه کمک می‌کند.
ACT (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد): کمک به پذیرش افکار اضطرابی بدون جنگیدن با آن‌ها و تمرکز بر زندگی معنادار.
رویکردهای مبتنی بر ذهن‌آگاهی (Mindfulness): کاهش واکنش‌پذیری اضطرابی از طریق تمرکز بر لحظه حال.
درمان‌های نوین روانشناسی:
نوروفیدبک: آموزش مغز برای کاهش فعالیت بیش‌فعال در نواحی مرتبط با اضطراب.
tDCS: تحریک الکتریکی ضعیف مغز برای تنظیم فعالیت‌های نورونی و کاهش اضطراب.
واقعیت مجازی (VR Therapy): شبیه‌سازی موقعیت‌های اضطراب‌زا برای درمان تدریجی و ایمن.
دارو درمانی